De ingebrekestelling: een belangrijk juridisch instrument

Een ingebrekestelling is volgens de wet een schriftelijke aanmaning, waarin de schuldenaar de gelegenheid krijgt om binnen een redelijke termijn alsnog na te komen.

Indien u bijvoorbeeld de factuur van de loodgieter niet betaalt en u vervolgens een aanmaning ontvangt om binnen een bepaalde termijn alsnog te betalen, zal deze aanmaning gelden als een ingebrekestelling. Indien u vervolgens - dus na de aanmaning/ingebrekestelling - niet betaalt binnen de gestelde termijn, komt u in verzuim te verkeren. Verzuim leidt ertoe dat een overeenkomst ontbonden kan worden en/of schadevergoeding gevorderd kan worden.

Nu zal de loodgieter uit het voorbeeld weinig hebben aan een ontbinding van de overeenkomst. Hij zal immers gewoon betaling willen ontvangen en dus nakoming (en niet ontbinding; bij ontbinding eindigt de overeenkomst) van de overeenkomst wensen. Ook kan de loodgieter - indien sprake is van verzuim - aanspraak maken op schadevergoeding. Daarbij kan gedacht worden aan wettelijke rente. Dit is een vorm van vertragingsschade.  

Indien u echter van mening bent dat de loodgieter ondeugdelijk werk heeft verricht, kan het aangewezen zijn de ontbinding in te roepen. Ontbinding is mogelijk, indien de wederpartij tekortkomt. Als gevolg van ontbinding eindigt de overeenkomst. Voor ontbinding is echter, zoals aangegeven, wel eerst verzuim en derhalve een ingebrekestelling vereist (overigens zijn er ook gevallen waarbij verzuim intreedt zonder ingebrekestelling; die uitzonderingsgevallengevallen worden hier niet behandeld).

Middels een ingebrekestelling krijgt de loodgieter dus de gelegenheid om alsnog (deugdelijk) na te komen. Indien dat vervolgens niet gebeurt, is sprake van een tekortkoming en kunt u de ontbinding van de overeenkomst inroepen. Als gevolg van de ontbinding hoeft u dan niet te betalen (en hetgeen evt. reeds is betaald dient te worden gerestitueerd). Indien u ook schade heeft geleden, bijvoorbeeld het maken van herstelkosten doordat u een andere loodgieter heeft moeten inschakelen, kunt u proberen deze schade te verhalen op de loodgieter. Voor de goede orde: als de ontbinding niet terecht wordt ingeroepen (bijv. omdat geen ingebrekestelling is verzonden, terwijl dit wel had gemoeten), ligt het uiteraard anders: dan blijft de overeenkomst in stand, dient de factuur gewoon betaald te worden en kan ook geen schadevergoeding gevorderd worden. In de praktijk komt het nog wel eens voor dat de ontbinding wordt ingeroepen zonder dat daar een ingebrekestelling aan vooraf is gegaan, met alle juridische gevolgen van dien.

Indien u niet ontbindt, dan blijft de overeenkomst tussen u en de loodgieter bestaan en dient u in principe gewoon te betalen. Ook indien de loodgieter naar uw mening geen deugdelijk werk heeft verricht en derhalve niet behoorlijk nakomt. Eventueel kunt u dan wel een beroep op opschorting doen, d.w.z. dat u aangeeft dat u pas betaalt indien de loodgieter (alsnog) behoorlijk nakomt. Maar opschorting is dus wel gericht op het (alsnog) nakomen van de wederpartij en het in stand laten van de oorspronkelijke overeenkomst, terwijl er bij ontbinding wel een einde komt aan de oorspronkelijke overeenkomst.

Kortom, uit het simpele voorbeeld met de loodgieter blijkt dat een ingebrekestelling een belangrijk juridisch instrument is. Zo is een ingebrekestelling niet alleen een aansporing jegens de schuldenaar om alsnog na te komen, maar ook een vereiste voor een eventuele ontbinding en/of schadevergoeding.

Heeft u een ingebrekestelling ontvangen, wilt u er zelf één versturen of heeft u andere vragen over bijvoorbeeld ontbinding, neem dan gerust contact op met mr. P. Conctreras, advocaat, of één van de andere advocaten, verbonden aan Vink & Partners Legal and Tax.